Het Memorial Museum Passchendaele 1917 en de gemeente Zonnebeke legden op 26 september de ‘Zonnebeke Church Dugout’ droog. De droogzetting kaderde in een grootschalig wetenschappelijk onderzoek naar de mogelijkheid om in 2017 deze unieke ondergrondse site voor het grote publiek tijdelijk open te stellen. Het onderzoek gebeurde in samenwerking met de Vlaamse Regering, Onroerend Erfgoed en Archeo7. Omwille van zijn expertise op het gebied van ondergrondse constructies, werd ook amateur archeoloog Johan Vandewalle betrokken in dit onderzoek.
Zeldzame maar bijzonder goed bewaarde dugout
Het onderzoek naar de openstelling van de dugout kadert in de visie van het Memorial Museum Passchendaele 1917 om als open museum een link te leggen tussen historische feiten en het onroerend erfgoed als militair-strategisch getuige van de Eerste Wereldoorlog. Het ondergrondse complex is één van de best bewaarde dugouts in de regio doordat de geallieerden de dugout onder de fundamenten van de vooroorlogse kerk bouwden (de houten balken op de foto zijn het dak van de dugout). Daar de dugout al die tijd onder water stond, zijn de houten balken zeer goed bewaard gebleven. Bij de openstelling zal dan ook een sproeisysteem worden geïnstalleerd die de balken vochtig houd. De constructie ligt op zo’n 5m onder de grond, en bestaat uit een hoofdgalerij van bijna 29m lang, zijgangen, 5 kamers en 2 toegangstrappen.
Church Dugout
Vandaag behoort de Zonnebeke Church Dugout tot de zeldzame, goed bewaarde dugouts in de streek. Tussen eind november 1917 en begin april 1918 werkten de 1ste Australian -, 1ste Canadian -, en de 171ste – en 254th Brittish Tunneling Companies aan deze constructie. De dugout werd niet toevallig onder de kerk gegraven. Het puin van de verwoeste kerk vormde samen met de dikke funderingen een stevige bescherming tegen de Duitse beschietingen. Dat verklaart ook de geringe diepte van de vloer, slechts een 5 tal m onder de grond. Het bouwwerk bestaat uit hout en stalen I-profielen. De werken waren nog niet beëindigd toen in 1918 de Duitsers hun Lenteoffensief lanceerden en Zonnebeke opnieuw innamen. De exacte bestemming van de dugout is niet gekend maar werd vermoedelijk gebruikt voor opslag van materiaal. Naar aanleiding van ‘100 jaar Slag bij Passendale’ openen het Memorial Museum Passchendaele 1917 en de gemeente Zonnebeke met steun van de Vlaamse Regering, het Agentschap Onroerend Erfgoed en het intergemeentelijk samenwerkingsverband CO7 de ‘Zonnebeke Church Dugout’. Tussen 31 juli en 10 november 2017 kan het grote publiek deze unieke ondergrondse WO1 constructie nabij de kerk van Zonnebeke bezoeken. In 1989 onderzochten archeologen voor het eerst deze dugout. Eind september 2016 startte het onderzoek naar de toegankelijkheid voor de openstelling in 2017. Na het positief advies van het eindverslag van het ingenieursbureau, konden het museum en de gemeente begin maart 2017 de werken starten.
Online reservatie voor bezoek aan uitzonderlijk ondergronds erfgoed
Vanaf 1 mei 2017 kunnen individuele bezoekers en groepen tickets voor de dugout reserveren via de website van het Memorial Museum Passchendaele 1917 (http://www.passchendaele.be/tickets). Wie een bezoek aan de dugout combineert met het nabijgelegen museum, betaalt €2,5 bovenop het museumtarief. Een bezoek zonder de combinatie met het MMP1917 kost €6. Omwille van veiligheidsredenen kunnen maximaal 50.000 personen tijdens de herdenkingsperiode van ‘100 jaar Slag bij Passendale’ de dugout bezoeken. Na 10 november gaat de ‘Zonnebeke Church Dugout’ voorgoed dicht.
Bijzonder goed bewaarde dugout
Het ondergrondse complex is één van de best bewaarde dugouts in de regio doordat de geallieerden de dugout onder de fundamenten van de voormalige kerk bouwden. De constructie bestaat uit een hoofdgalerij van bijna 29 meter lang, zijgangen, 5 kamers en 2 toegangstrappen en ligt zo’n 5 meter onder de grond. De oorspronkelijke uitgang wordt vervangen door een nieuwe uitgang waardoor de bezoekers door de volledige hoofdgalerij kunnen wandelen. “Gezien het historische belang van deze dugout en het tijdelijke karakter van dit project, zijn wij rotsvast overtuigd van de meerwaarde en de bijhorende internationale belangstelling tijdens de komende herdenkingsperiode. Deze ‘once in a lifetime experience’ sluit volledig aan bij de filosofie die wij vanuit het Memorial Museum Passchendaele 1917 hanteren: een militair-historisch museum waar de experience een belangrijk aspect vormt”, aldus Steven Vandenbussche, directeur van het Memorial Museum Passchendaele 1917.