BUDA viert begin september haar 15-jarig bestaan met een mix van theater, dans, performance en film. Die mix is tekenend voor de veelzijdigheid van het Kortrijkse kunstencentrum, dat zich ontpopte als één van de grootste werkplekken voor podiumkunstenaars in Vlaanderen, als festivalorganisator van festivals als NEXT en Almost Summer én als filmhuis met oog voor kwetsbare groepen. Kunstencentrum BUDA opende in 2006 op de fundamenten van Limelight, Dans in Kortrijk en Beeldenstorm. Van bij aanvang al staat de artiest er centraal en werd ingezet op de verbinding tussen lokaal en internationaal. In geen tijd groeide BUDA uit tot een toonaangevende plek waar kunstenaars uit binnen- en buitenland graag komen werken aan nieuwe creaties. WERKPLEK Bram Coeman, artistiek coördinator: “Waar BUDA bij aanvang jaarlijks zo’n 25 individuele kunstenaars of gezelschappen ondersteunde in hun artistiek proces, zijn dat er ondertussen 70 per jaar. Het aantal residentiedagen is opgelopen tot 800 per jaar. Artiesten krijgen hier ruimte, tijd en vrijheid om in de luwte te werken en een geëngageerde ploeg die zoveel mogelijk vertrekt vanuit de noden van het artistieke project en de kunstenaar zelf.” Voor veel kunstenaars blijkt BUDA een belangrijke schakel in hun artistieke carrière. Coeman: “Miet Warlop, Lisbeth Gruwez, Fieldworks, Sarah Vanhee, Diederik Peeters, Lisa Vereertbrugghen en vele anderen werkten in Kortrijk aan hun eerste producties en reizen ondertussen door heel Europa met voorstellingen. En we voorspellen hetzelfde voor een resem jonge artiesten die bij BUDA werken: Yasmine Yahiatene, Milo Slayers, Ahilan Ratnamohan, Mario Barrantes Espinoza… Daarnaast zijn er ook een resem internationale namen die mede door BUDA in Vlaanderen geïntroduceerd werden: Jefta van Dinther, Dries Verhoeven, Ivana Müller, Nature Theater of Oklahoma… Maar goed. Namen noemen is makkelijk en BUDA wil geen artiesten ‘claimen’ als huis. Integendeel. Het gaat niet om ons, maar om hén.” COPRODUCTIES Mathilde Villeneuve, artistiek leider van BUDA, pikt in: “Met veel van die artiesten gaan we een coproductie aan – waardoor ze niet enkel materieel maar ook financieel gesteund worden. Het is echt verrassend hoe vaak en hoe ver die voorstellingen achteraf te zien zijn. In 2006 waren er zo’n 60 buitenlandse presentaties van voorstellingen die door BUDA gecoproduceerd werden, maar de voorbije jaren (precorona) waren dat er gemiddeld meer dan 400 – goed voor zo’n 45.000 toeschouwers. En vaak nog tot jaren na hun creatie. Veel mensen beseffen dat niet. De voorstelling ‘Germinal’ van L’Amicale de Production die in 2013 in BUDA te zien was, toerde in 2019 b.v. nog door Taiwan, China en Spanje. Of ’21 pornographies’ van Mette Ingvartsen, dat in 2017 op NEXT stond en nog steeds toert: vorig jaar in Tours (FR), München (DE) en Ljubljana (SI) en straks o.a. In Moscow (RU).” FESTIVALS Om zo veel mogelijk ruimte te vrijwaren voor het maken van voorstellingen, wordt het tonen van die voorstellingen gebundeld in festivals. BUDA ontwikkelde in de loop der jaren diverse soorten festivals: Kortrijk Congé, Fresh, Buda Vista, End of Winter, Almost Summer en (i.s.m. veel partners) NEXT festival. Villeneuve: “Een festival is een ‘verhevigd moment’ en zorgt er voor dat we ook buitenlandse programmatoren naar Kortrijk krijgen. In de toekomst bouwen we Almost Summer en natuurlijk NEXT verder uit, maar er zijn ook gesprekken om nieuwe samenwerkingen op te zetten, ook op vlak van festivals. En we zullen gaandeweg ook meer resultaten van participatieve projecten tonen tijdens de festivals.” FILMWERKING BUDA focust evenwel niet enkel op podiumkunsten, maar ontwikkelde tegelijk een uitgebreide filmwerking, waarvoor het op het filmfestival van Cannes 2019 gelauwerd werd met de Europa Cinemas Innovation Award. Lieve Vankeirsbulck, filmprogrammator: “Die interesse voor film was er al bij Limelight. Maar toen in 2006 Budascoop gerenoveerd werd, konden we ons filmhuis op een ander niveau tillen. We presenteren daarbij niet enkel een dagelijks aanbod van arthousefilms, maar ook steeds vaker eenmalige vertoningen van onuitgebrachte films en bijzondere reeksen of minifestivals (van klassiekers tot b.v. Spaanse film). Tegenover de 1.690 vertoningen in het begin van BUDA, draaiden we in 2019 (precorona) meer dan 2.620 vertoningen – een stijging van 55%. Maar ook het publiek groeide mee: van iets meer dan 30.000 toeschouwers in de beginjaren naar net geen 50.000 toeschouwers in 2019. Die stijging heeft niet enkel met meer aanbod te maken, maar ook met het feit dat BUDA sterk ingebed is in het lokale sociale en culturele veld en ondertussen een natuurlijk aanspreekpunt is voor heel wat samenwerkingen. En omdat we de laatste jaren een intensieve werking opzetten naar (vaak kwetsbare) groepen die voorheen niet bereikt werden. BUDA wil namelijk een huis zijn waar iedereen welkom is.” EN DE TOEKOMST? BUDA schrijft momenteel, net als alle professionele kunstenorganisaties in Vlaanderen, plannen uit voor 2023-2027. Het kunstencentrum bouwt daarbij verder op de verworven expertise. Kristof Jonckheere, algemeen directeur van BUDA: “Vanzelfsprekend blijven we de kunstenaar en de kunst centraal stellen. We willen stem geven aan wie te weinig gehoord wordt en blijven de plaats verdedigen van de kunsten om zaken in vraag te stellen, te benoemen, te herdenken, te herijken of te verrijken. Zo willen we de maatschappelijke dialoog stimuleren. Het gaat dus niet enkel om de stem van de kunstenaars, maar ook die van het publiek. BUDA zal zich blijven engageren in heel veel lokale, regionale en internationale samenwerkingen. Ook als instelling moeten we blijven ontwikkelen en innoveren. De colloquia die we de voorbije jaren opzetten rond ‘The Fantastic Institution’, de werking rond onze actieve toeschouwers (b-sceners) die mee(r) stem krijgen, de Europese netwerken waar we deel van uitmaken, het experimenteren met het nieuw abonnement CUBO waarbij iedereen voor een maandbedrag van €15 alles kan zien in BUDA en (bijna alles in) Schouwburg Kortrijk… – het zijn allemaal stappen in de richting van méér betrokkenheid tussen kunst(enaars) en publiek.” Van 2 tot en met 4 september is er Come Closer, een beknopt feestprogramma in BUDA. Compañeros en film-abonnees worden op donderdag getrakteerd op een toonmoment van Claire Croizé of de filmpremière van ‘Dwelling in the Fuchun Mountains’. Vrijdag zijn alle filmliefhebbers welkom op een speciaal en eenmalig filmprogramma samengesteld door audiovisueel kunstenaar Stefaan Quix. Zaterdag opent BUDA de deuren voor een compilatievoorstelling van de jongste lichting makers in ‘Ne Mosquito Pas’, waarna een Belgische première van Malika Fankha (geselecteerd door BUDA-toeschouwers) en de wonderlijke voorstelling ‘After All Springville Disasters and Amusement Parks’ van Miet Warlop, die 12 jaar geleden in première ging bij BUDA en nu hermaakt werd om, na BUDA, ook op Het Theaterfestival te staan als Golden Oldie. Meer info op www.buda.be
