Boezinge

Yorkshire Trench & Dugout is een unieke historische en archeologische site in Boezinge (Ieper). Je vindt er een ondiepe loopgraaf uit 1915 en een gerestaureerde loopgraaf met ingangen tot een diepe dugout (ondergrondse schuilplaats) uit 1917. Het is de enige Britse loopgraaf in de Ieperboog, die nog steeds op de originele plaats ligt en publiek toegankelijk is. Ruim 20 jaar na de eerste inrichting van de site, was een grondig herstel noodzakelijk. Dankzij subsidies en crowdfundingacties in het Verenigd Koninkrijk en België heropent de vernieuwde site Yorkshire Trench en Dugout.

Uniek venster op oorlogsverleden

Eind oktober 1914 vormde zich een uitstulping in de frontlinie ten oosten van Ieper. De stad bevond zich in het midden van deze saillant. De ‘Ypres Salient’ of de Ieperboog werd één van de meest beruchte oorlogsgebieden aan het Westelijk Front. Yorkshire Trench bevond zich in de noordelijke saillant.

Na de gevechten die volgden op de eerste geslaagde gasaanval van 22 april 1915 ontstond er een ondiepe loopgraaf. Die linie was aanvankelijk Frans maar werd vanaf 5 juni 1915 Brits. In het voorjaar van 1917 werd van daaruit een nieuwe loopgraaf gedolven, die de naam Yorkshire Trench kreeg, genoemd naar de thuisstreek van de Britse 49ste Divisie die deze sector in de tweede helft van 1915 had bemand. Daarnaast bood de loopgraaf ook toegang tot een ondergronds hoofdkwartier voor het 13de en het 16de Bataljon Royal Welsh Fusiliers, maar werd na de eerste fase van het grote Britse offensief verlaten.

“Om het verhaal van de Eerste Wereldoorlog in deze streek goed te begrijpen, moet je het landschap intrekken op zoek naar de getuigen ervan. Die vind je in de begraafplaatsen, monumenten, maar ook in kraterputten of loopgraven. Yorkshire Trench is de enige Britse loopgraaf in de Ieperboog die op zijn oorspronkelijke tracé bewaard bleef. Het belang van deze site is nauwelijks te overschatten, want het biedt een historisch venster op de oorlog ” aldus Stephen Lodewyck, directeur van het In Flanders Fields Museum.

Bij toeval ontdekt

Yorkshire Trench & Dugout werd in 1992 toevallig door een landbouwer ontdekt en gedeeltelijk opgegraven door de Diggers, een groep amateurarcheologen onder leiding van Patrick Van Wanzeele.

Net voor de uitbreiding van het industrieterrein in 1998, vonden er verdere opgravingen plaats. Ruim 200 lichamen werden in deze omgeving geborgen.

Heel veel unieke artefacten vonden hun weg naar de collectie van het In Flanders Fields Museum (IFFM). In augustus 2002 restaureerden de Diggers ongeveer 70m van de loopgraaf en de ingangen van de dugout. Vandaag is de site, te midden van het Ieperse industriepark, eigendom van Stad Ieper.

Financiële steun uit Ieper en Yorkshire

Als gevolg van wisselende waterstanden stortte eerder dit jaar één van de ingangen tot de dugout in. Dit zorgde voor een beperkte toegankelijkheid van de site. Herstel was absoluut noodzakelijk.

John Morrison, zelf een inwoner van Yorkshire, startte een crowdfundingcampagne om geld in te zamelen voor het herstel van de site. Om zijn actie onder de aandacht te brengen organiseerde hij verschillende evenementen, zoals de Yorkshire Trench 110 mile run en een gesponsorde wandeling van Boulogne naar Ieper.

Bovendien hield hij, samen met zijn zoon, ook verschillende lezingen. Hun inspanningen bleven niet onopgemerkt: onder andere de BBC en The Yorkshire Post brachten de crowdfunding onder de aandacht. John verzamelde meer dan €17.000 voor de renovatiewerken.

Ook het In Flanders Fields Museum (IFFM) en de Vrienden van IFFM (VIFF) bleven niet bij de pakken zitten. De VIFF organiseerden eind 2022 een crowdfunding met steun van het Landschapsfonds van Regionaal Landschap Westhoek. Dankzij de vele bijdragen van VIFF-leden en andere sympathisanten slaagden ze er in minder dan 2 maanden in om €10.000 in te zamelen voor de hoognodige herstelwerken.

Bijkomende subsidies van Westtoer en Toerisme Vlaanderen, € 30.000, zorgden voor een voldoende groot budget om aan de slag te gaan. “When I mention the First World War and the restoration of the trench, the first thing most people say is: ‘my uncle, my grandad, my great grandad was wounded, or killed, or an unknown in Ypres.’ It’s a place in our collective memory. For those people, donating gave them a forum to remember a family member lost to the war. For me, it’s a reminder of the price that freedom costs. After listening to people and their stories and reading so many individual accounts and diaries, I realised that there was only one salient where so much misery, murder and mud was compressed into so small a place – and that was Ypres.” schrijft John Morrison, oprichter van de crowdfundingcampagne in het Verenigd Koninkrijk, Yorkshire.

De gerealiseerde herstellingen

Met de hulp van een aantal partners, realiseerde het In Flanders Fields Museum, eerder dit jaar een grondige renovatie van de site.

De trappenkokers werden vernieuwd, de info-panelen vervangen, het tracé van de loopgraaf van 1915 hersteld en de looplijn voor het publiek helder aangegeven.

De vernieuwing zorgt ervoor dat je als bezoeker de site terug goed kan betreden én begrijpen. Er is samen met de dienst Landschap en De Groene Kans een groenbeheersplan afgesproken. De Technische Dienst van de stad Ieper zorgt voor ondersteuning.

Nieuwe generaties leren om nooit te vergeten

De site getuigt van ingrijpende episoden uit de Eerste Wereldoorlog. De ondiepe loopgraaf herinnert aan de gevechten na de eerste gasaanval in april 1915, terwijl de loopgraaf uit 1917 en de dugout een venster op de Derde Slag bij Ieper bieden.

Het is de ideale plek voor scholieren om het verhaal van de Eerste Wereldoorlog in het landschap te ontdekken.

Het In Flanders Fields Museum ontwikkelde daarom het educatieve programma ‘The Salient Illustrated’. Britse cartoonist Dave Chisholm (The Sunday Times & The Daily Telegraph) creëerde een grote landschapstekening van het noordelijke slagveld van de Ieperboog.

Historische personages brengen de oorlogservaring tot leven. In het midden van deze tekening vind je Yorkshire Trench & Dugout. De tekening helpt de leerlingen om beter te begrijpen hoe Yorkshire Trench in het grotere loopgravensysteem past en hoe het eraan toe ging in de loopgraven. Tijdens de daguitstap bezoeken de leerlingen ook enkele begraafplaatsen in de buurt.

“I worked very hard with the team at In Flanders Fields Museum to get every historical detail right in the drawing. With the help of the museum’s Learning Team, I hope the drawing will help future generations to better understand what happened here during the First World War.” (Dave Chisholm – Britse tekenaar)

Leerkrachten kunnen meer informatie over het educatieve dagprogramma vinden op de website van het In Flanders Fields Museum.

Steun blijft nodig

Voortdurende actie blijft nodig: de loopgraaf uit 1917 kon niet volledig hersteld worden. De afbrokkelende zandzakjes beperken de toegankelijkheid van de loopgraaf. Deze renovatiewerken vereisen een budget van ongeveer €100.000. Daarenboven moeten regelmatige onderhoudswerken voorkomen dat de toegankelijkheid van de site opnieuw beperkt wordt. De VIFF lanceren daarom een nieuwe langdurige crowdfundingcampagne in samenwerking met de Koning Boudewijnstichting en het Streekfonds West-Vlaanderen.

Het IFFM en de VIFF blijven zich, samen met John Morrison, inspannen om de belevingskracht en het voortbestaan van de site te kunnen verzekeren.

Wil je zelf een bijdrage leveren? Klik hier om het herstel en het onderhoud van Yorkshire Trench & Dugout te steunen.

Zelf Yorkshire Trench en Dugout bezoeken?

• ➢  Vrij toegankelijk
• ➢  Bargiestraat, recht tegenover het IVVO groenpark
• ➢  Wil je meer info? Bezoek dan zeker ‘instappunt noord’, een gratis bezoekerscentrum in Hoeve Klein Zwaanhof op wandelafstand van de site. Je vindt er een introductiefilm en tal van archeologische objecten. Er is bewegwijzering voorzien van de site naar het instappunt.