RONSE – De Oost-Vlaamse taalgrensstad maakt zich op voor de jaarlijkse Bommelsfeesten, een driedaags carnavalgebeuren van 6 tot en met 8 januari. Deze feesten zijn de kers op de taart van een Bommelsjaar.
Sinds het concordaat van Napoleon (1803) is Driekoningen één van de voornaamste hoogdagen van het jaar. Toen naar het einde van de negentiende eeuw toe, de industrialisatie, het werk meer en meer in fabrieken concentreerde, was het niet langer mogelijk op die dag vrijaf te nemen om te feesten.
De stoomketels die in de fabrieken voor drijfkracht zorgden, konden immers niet zo maar worden gedoofd. Zo kwam men op het idee de arbeiders een dag vrijaf te geven op de eerste maandag na Driekoningen. Omdat de ketels elke week op zaterdag werden gedoofd, was er geen nutteloos verlies. Dus werd er op maandag ‘gefeest’ en werd de Zotte Maandag geboren.
Deze bij uitstek volkse gewoonte vindt haar oorsprong ontegensprekelijk op “Driekoningenavond” of “dertienavond”. Bij die gelegenheid werd in familie- of vriendenkring o.a. de ‘koning’, de ‘tallorelekker’ en de ‘zot’ uitgeloot. De ‘zot’ trok dan verkleed en ‘vermomd’ naar de feestvierders van Dertienavond om ze ‘hun zotheid’ te zeggen (figuurlijk dan). Deze ‘oude Ronsische gewoonte’, is in Ronse beter gekend als ‘bonmo lupen op Zoote Mondag’, en ging door in de verschillende wijken van de stad.
Eén en ander kan – met een knipoog – ook worden gelinkt aan de heilige Hermes van Rome, die te paard de duivel aan de ketting houdt. Hij is de patroonheilige van Ronse en wordt daar aangeroepen tegen de krankzinnigheid, vermits hij de duivel bestrijdt en overwint.
Ephrem Delmotte
Deze muziekleraar én stadsbeiaardier (°1905/⁺1997) blies de traditie nieuw leven in. Jaar na jaar introduceerde hij nieuwigheden. Zo stapten er in 1949 – voor de eerste keer op Zotte Maandag – ‘lopende Bommels’ (afgeleid van het Picardische Bonmoss wat ‘vrolijke vrienden’ betekent) door de volksbuurten van Ronse.
Diezelfde Delmotte componeerde ‘Het Lied der Bonmos’, dat sinds 1952 op de Bommelsfeesten wordt gezongen. In 1963 ging de Bommelsstoet voor de eerste keer door, de zaterdagavond van het Zotte Maandag weekend.
Jurre Haelters
Is de verslaggever die voor B.R.U., de zaterdagavond van het Zotte Maandag weekend, op pad gaat. Jurre is zelf Ronsenaar. Hij loopt er school in de G.O. Da Vinci Campus aan de Gustave Royerslaan. Daar zit hij dit jaar in het derde middelbaar van zijn studies Latijn. Zijn belevenissen lees je binnenkort …
Het volledige programma van de driedaagse Bommelsfeesten vind je hier
