Volgens scholenbouwen.be telt Vlaanderen ongeveer 20.000 schoolgebouwen. Het grootste deel daarvan dateert van voor 1970 en heeft dus een grote ecologische voetafdruk. Matthijs De Winter en Katrijn Oosterbosch, VIVES-studenten van de bachelor bouw in Oostende, onderzochten tijdens hun bachelorproef hoe we die schoolgebouwen kunnen verduurzamen tot ze klimaatneutraal zijn in 2050. Ze focusten op verschillende scholen van Bewonderwijs, een scholengroep uit Oostende.

Klimaatneutraal worden

Tegen 2050 klimaatneutraal worden betekent dat gebouwen geen CO₂ meer uitstoten en geen gebruik meer maken van fossiele brandstoffen. Matthijs: “Bij bestaande gebouwen dient rekening gehouden te worden met de bewegingsvrijheid. Beschermde gevels bieden bijvoorbeeld veel minder mogelijkheden op vlak van isolatie. Er is ook een totaalaanpak nodig waarbij vloeren, gevels en daken op langere termijn samen worden aangepakt.”

Actuele cases

Binnen de bacheloropleiding bouw wordt sterk gefocust op projectwerk en praktijkcases. Wim Haegeman, opleidingshoofd van de bachelor bouw: “Dit is een absolute meerwaarde voor studenten. Ze passen al hun verworven kennis en vaardigheden meteen toe op actuele cases. Ze worden geconfronteerd met de spreidstand tussen theorie en praktijk. “

Schoolgebouwen in kaart brengen

Mathijs en Katrijn  focusten tijdens hun bachelorproef op twee schoolgebouwen. Het eerste gebouw scoorde slecht qua energieverbruik. Het tweede gebouw had al stappen gezet. Katrijn: “We brachten eerst de bestaande toestand in kaart. Zowel de gebouwenschil en de technieken als het huidig aandeel hernieuwbare energie. Van daaruit konden we dan vertrekken om een meerjarentraject uit te stippelen richting 2050. Uiteraard met een prijscalculatie.”

Goed nadenken over investeringen

Veel investeringen hebben een beperkte terugverdientijd. Matthijs: “In een van de scholen was 16% van de verlichting LED. De andere 84% vervangen brengt een besparing van 67% op het jaarlijks energieverbruik voor verlichting. De terugverdientijd van de investering is 8 jaar. Verder kan de school investeren in zonnepanelen. Daarbij valt in deze context op dat bijna 25% van de jaarlijkse opbrengst gegenereerd wordt in de zomervakantie. Hoe ga je daarmee om als vzw als energie verkopen tegen een voordelige prijs geen optie is? Wat ook opviel: het ene gebouw was beperkt geïsoleerd. Daar zagen we dat 60% van de energiekost naar verwarming ging, terwijl dat bij het beter geïsoleerde gebouw slechts 39% van de energiekost was.”

Energietransitie

“Door samen te werken met bedrijven en overheden kunnen we als hogeschool meteen meerwaarde creëren in de energietransitie”, aldus Veerle De Mey, directeur van de groep biotechniek en Technology bij Hogeschool VIVES. Volgens Katrijn zijn er veel ‘quick wins’ die met een beperktere investering al een groot verschil kunnen maken. “In veel scholen wordt de verwarming geregeld per kring. Dit is niet efficiënt en brengt grote warmteverliezen met zich mee. Thermostaatkranen verdienen zich om die reden heel snel terug. Ook spaarknoppen op de toiletten en waterbesparende kranen zijn aan te raden. De impact van een aantal op het eerste zicht kleinere acties kan zo heel groot zijn.” Volledige bachelorproef lezen? Vraag het werk op via evert.vanneste@vives.be. Deze bachelorproef werd gerealiseerd door studenten Matthijs De Winter (afkomstig uit Deinze) en Katrijn Oosterbosch (afkomstig uit Bonheiden) onder interne begeleiding van Koen Aerts.