Galerijhouder Jos Depypere bij een van de werken van Sylvain
Op 1 september is in Peking het eindvonnis geveld in de zaak die kunstenaar Christian Silvain had aangespannen in het kader van een ongeziene plagiaatzaak van de Chinese kunstenaar Ye Yongqing in China.
Een tijdlang diende kunstenaar Christian Silvain toekijken terwijl de Chinese kunstenaar Ye Yongqing erkenning kreeg voor zijn kunstwerken, die hij had gekopieerd van Silvain. Maar daar is nu verandering in gekomen. De Chinese kunstenaar die het werk van Silvain had gekopieerd, werd nu veroordeeld voor plagiaat door een Chinese rechtbank in Peking. In het beschikkend gedeelte van het vonnis staat onder meer te lezen dat Ye Yongqing een aanzienlijke schadevergoeding moet betalen en eveneens zijn excuses dient aan te bieden in een van de grootste kranten van China. Deze situatie betekend meteen een grote ongekende ommekeer, vooral als je bedenkt dat zelfs Bill Gates enkele kunstwerken bezit die door de Chinese kunstenaar zijn gemaakt. Ye’s gekopieerde kunstwerken werden destijds zelfs verkocht op bekende veilingen zoals Sotheby’s.
Expositie in Groot-Brittannië
De bal ging aan het rollen nadat Jos Depypere via een vriend in 2009 een eerste melding binnen kreeg. “Een expositie van Ye Yongging in Groot-Brittannië deed de kunstenaar de das om.”, vertelt Jos Depypere, galeriehouder aan het Kruiske in Kuurne, ”Een foto van een kunstwerk gemaakt door de Chinese kunstenaar in een Britse krant trok de aandacht van een vriend van mij die gelukkig meteen de link legde naar het werk van Silvain en mij op de hoogte stelde. De raakpunten met het werk van Silvain waren enorm en konden dan ook niet weggecijferd worden gezien de Chinese kunstenaar slechts enkele kleine details op zijn eigen werken wijzigde en voor de rest alles gewoon kopieerde. De jaren daarop speurde ik verder in het werk van Ye Yongqing en hoe meer werken ik zag van hem hoe duidelijker het plagiaat werd. Toen de Chinees het ook nog aandurfde om zijn werk via onder meer het gereputeerde veilinghuis Christie’s aan te bieden tegen een veelvoud van het originele werk van Silvain vond ik dat de maat meer dan vol was en bracht alles aan het licht.”
Slaagkansen twijfelachtig
De advocaat die Jos aanvankelijk onder de arm nam geloofde niet echt in de slaagkansen van de zaak en schilderde deze af als een twijfelachtige haalbare kaart. Maar Jos bleef echter niet bij de pakken zitten en trok in 2015 met het ondertussen verzamelde bewijsmateriaal richting Christie’s in Brussel om er de confrontatie aan te gaan. Christie’s Europa werd op de hoogte gesteld van het plagiaat maar bleef toch verder de vervalsingen op veiling verkopen.
Werken te koop bij Sotheby’s en Christie’s
Ye Yongqing, ondertussen bekend in China en daarbuiten, schildert sinds hij een tentoonstelling in Parijs bezocht in 1990 in exact dezelfde stijl als Silvain. De Chinese kunstenaar Ye Yongqing maakt al drie decennia lang schilderijen die bijna een exacte kopie zijn van het werk van Silvain. Bovendien verdient hij er goed geld mee: een schilderij gemaakt door Yongqing werd op veilingen bij bekende veilinghuizen zoals Sotheby’s en Christie’s verkocht voor bedragen tot 400.000 euro.
Uitgebreid dossier
Het uitgebreide dossier die Jos Depypere echter samenstelde over Ye Yongqing liet niet veel twijfel bestaan en leverde tevens het bewijs dat Silvain wel degelijk als eerste begon met het maken van schilderijen in zijn bekende stijl. “Silvain was zes jaar eerder reeds begonnen met dergelijk werk te maken”, gaat Jos Depypere verder, “Dat kunnen we duidelijk aantonen. Ondertussen heeft Ye Yongqing al miljoenen verdiend door schilderijen van Silvain te kopiëren. Hij beperkt zich trouwens niet tot het namaken van volledige werken. Soms vergroot hij alleen details uit. Met zo’n schilderij heeft hij zelfs geëxposeerd in Brussel.” Uit het dossier van Depypere blijkt ook dat Yongqing de bekende kunstenaar Pierre Alechinsky heeft gekopieerd. “Maar daar is hij snel mee gestopt.”, weet de Kuurnse galeriehouder, “Vermoedelijk heeft de entourage van Alechinsky hem erover aangesproken.”
Plagiaat
Na de publicatie van de eerste artikelen die de plagiaatzaak aan het licht brachten in de Belgische en Chinese media in maart 2019, volgde een ongekend succes voor de werken van Christian Silvain. Wereldwijd werden er kunstwerken verkocht, vooral aan Chinese kunstliefhebbers, waaronder belangrijke musea beheerders. Nadat het plagiaat in 2019 in China aan het licht kwam, verloor Ye zijn status in China, wat resulteerde in een aanzienlijke waardedaling van zijn werk.
Galerie Jos Depypere
De eerste tentoonstelling van Christian Silvain in China vond plaats in november 2019 in Shanghai, georganiseerd door JIC Bookstore in samenwerking met Galerie Jos Depypere uit Kuurne. Al snel volgde een tweede tentoonstelling in Peking.
Nadat de maatschappij in maart 2020 wereldwijd werd getroffen door een lockdown, kende het succes een kleine terugval. Ondertussen werd er verder gewerkt aan het aanspannen en uitwerken van de rechtszaak in China. Tot op 23 augustus 2023 een rechtbank in eerste aanleg in Peking haar vonnis publiceerde in de grootste krant van China. Het plagiaat door Ye Yongqing werd vastgesteld, wat een ongekende overwinning is voor een Belgische kunstenaar die een zaak aanspant in China. Ye wordt veroordeeld tot het betalen van een schadevergoeding van 650.000 euro en moet publiekelijk zijn excuses aanbieden in de krant.
Met de rechtvaardige erkenning van zijn originele kunstwerken en het winnen van de plagiaatrechtszaak tegen Ye Yongqing, opent zich alvast een veelbelovende horizon voor de Kluisbergse kunstenaar Christian Silvain.
